THÔNG ĐIỆP CỦA CHA BỀ TRÊN CẢ
Cha Fabio Attard, SDB
GIÁO DỤC VƯỢT TRÊN NHỮNG YẾU ĐUỐI
Cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với Phêrô soi sáng và khắc họa một cách đặc biệt sứ mạng của chúng ta trong vai trò người loan báo Tin Mừng và nhà giáo dục.
Trong chương cuối của Tin Mừng Gioan, chương 21, chúng ta đọc thấy cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với Phêrô. Chúng ta đọc một cuộc đối thoại được xây dựng trên ba câu hỏi và kết thúc bằng một mệnh lệnh (Ga 21,15-23). Tôi muốn chia sẻ đôi điều về cuộc gặp gỡ này, một cuộc gặp gỡ soi chiếu một ánh sáng đặc biệt vào chính sứ mạng của chúng ta trong vai trò người loan báo Tin Mừng và nhà giáo dục. Đây là một đoạn văn trình bày một khoảnh khắc nền tảng trong cuộc đời Phêrô và cả trong sứ mạng của Giáo Hội sơ khai. Đối với chúng ta, những người con cái Don Bosco đang dấn thân trong sứ mạng Salêdiêng, đoạn văn này cũng thật giàu ý nghĩa giáo dục và mục vụ.
Sau khi phục sinh, Chúa Giêsu hiện ra với các môn đệ bên Biển Hồ Galilê và, sau khi dùng bữa với các ông, Người quay sang Simon Phêrô với ba câu hỏi liên tiếp chạm trực tiếp đến mối tương quan của Người với Phêrô: “Simon, con ông Gioan, con có yêu mến Thầy không?” Trong hai câu hỏi đầu, điều Chúa Giêsu đòi hỏi là một tình yêu mãnh liệt, một tình yêu dám cho đi mà không tính toán. Câu hỏi này, được hỏi Phêrô đến hai lần, thật đòi hỏi và thách thức. Phêrô ý thức rõ sự yếu đuối của mình sau lần chối Thầy. Vì lý do này, câu trả lời của ông cả hai lần, quả thực, là một lời chứng cho tình yêu, nhưng là một tình yêu mang tính nhân loại hơn, một tình yêu còn mỏng giòn. Dù vậy, trước hai câu trả lời này, Chúa Giêsu vẫn trao phó cho ông việc chăm sóc đoàn chiên của Người.
Chính câu hỏi thứ ba đã khiến Phêrô phải đối diện với chính mình, bởi vì Chúa Giêsu hỏi Phêrô về sự cam kết với chính thứ tình yêu mà ông có thể có: Tình yêu nhân loại với những yếu đuối, mỏng giòn và giới hạn của nó. Chúng ta có thể nói rằng Chúa Giêsu mời gọi Phêrô hướng đến một tình yêu “cao cả”, nhưng Người không muốn đặt ông vào tình thế bất khả thi, hay khiến ông phải nản lòng.
Về phần mình, Phêrô nhận ra cả sự yếu đuối trong tình yêu của mình lẫn việc Chúa Giêsu đang làm mọi cách để giúp ông không bỏ cuộc. Ông muốn thành thật và ở lại gần bên Chúa Giêsu. Và câu trả lời của ông cho câu hỏi thứ ba là một chứng tá về cách con tim ông, dù bị tổn thương, vẫn muốn được đặt trọn vẹn trong tay Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, Thầy biết mọi sự; Thầy biết con yêu mến Thầy.” (c. 17)
Như vậy, chúng ta khám phá ra rằng đây không chỉ là một cuộc đối thoại ba lần nhằm nhắc lại và vượt qua ba lần chối Thầy của Phêrô trước Cuộc Thương Khó. Ở đây, chúng ta có một ví dụ về một cuộc đối thoại đánh dấu một con đường dựa trên tình yêu đích thực, thứ tình yêu vun đắp sự hòa giải, khuyến khích sự tăng trưởng và trách nhiệm đối với bản thân và người khác. Chúng ta thoáng thấy cuộc đối thoại giữa Chúa Giêsu và Phêrô này là một mẫu mực của giáo dục thiêng liêng và nhân bản.
Dưới đây là một vài tâm tình hữu ích cho chúng ta, những người đang đồng hành với các em thiếu nhi và người trẻ trên hành trình tăng trưởng và trưởng thành của các em.
Tình yêu đích thực dựa trên sự tin tưởng không bao giờ vơi cạn
Sau khi Phêrô chối Thầy, Chúa Giêsu không chỉ tha thứ cho ông, mà còn đi xa hơn: Người trao phó cho ông một trách nhiệm còn lớn hơn nữa. Điều này là một bài học giáo dục phi thường cho chúng ta: sự tin tưởng được trao ban là một sự xác nhận mới về lòng tôn trọng chúng ta dành cho một người. Đó là một tình yêu trao ban cả phẩm giá lẫn trách nhiệm. Chúa Giêsu không chỉ giới hạn ở việc tha thứ, mà còn trả lại cho Phêrô sứ mạng của ông, được làm phong phú thêm bởi một sự hiểu biết mới.
Tôn trọng thời điểm và hành trình cá nhân
Việc Phêrô chối Thầy, dù đã được Chúa Giêsu báo trước, không hề kéo theo phản ứng thông thường kiểu “Thầy đã bảo rồi mà!” Chúa Giêsu “nhìn thấy” sự phản bội nhưng Người cũng “nhìn thấy” xa hơn nữa. Tình yêu của Chúa Giêsu là một Tình yêu thấu hiểu sự yếu đuối của con người nhưng có sức mạnh khơi dậy mầm thiện trong con tim bị tổn thương – và mầm thiện này không bao giờ biến mất. Ở đây chúng ta thấy cách Chúa Giêsu tìm thấy điều mà Don Bosco gọi là “điểm thiện trong tâm hồn mỗi thiếu niên” và làm mọi cách để nó trổ sinh. Điều ác đã phạm không bao giờ được có tiếng nói cuối cùng. Tiếng nói cuối cùng chỉ thuộc về tình yêu, Lòng Mến của Vị Mục Tử Nhân Lành.
Điều này có nghĩa là cần có sự kiên nhẫn đúng mực và tôn trọng đúng thời điểm. Kinh nghiệm dạy chúng ta hết lần này đến lần khác rằng điều ác đã phạm chỉ cần được đáp lại bằng tình thương, sự kiên nhẫn và lòng trắc ẩn, đặc biệt là đối với các em thiếu nhi và người trẻ. Don Bosco chia sẻ rất hay về điều này khi ngài nói về Hệ thống Dự phòng. Khoảnh khắc mà các em thiếu nhi và người trẻ cảm thấy mình được bao bọc bởi một tình yêu trưởng thành và người lớn, một tình yêu tạo điều kiện thuận lợi chứ không lên án, lắng nghe chứ không ra lệnh, sẽ thúc đẩy điểm thiện ẩn giấu nhưng luôn hiện hữu đó hướng về điều tốt. Đó là một động lực khơi dậy những bất ngờ tốt lành thường bị lãng quên hoặc bị lấn át bởi những trải nghiệm tiêu cực đã sống và/hoặc phải chịu đựng.
Ngày nay, thật cấp bách biết bao khi con em và người trẻ của chúng ta tìm thấy những người lớn, cha mẹ, nhà giáo dục lành mạnh và trưởng thành, kiên nhẫn và nhìn xa trông rộng! Những con đường đích thực là những con đường tôn trọng sự độc đáo của mỗi người với những yếu đuối nhưng cũng với tiềm năng của họ. Chúng ta là những ân nhân đích thực khi chúng ta có thể xem thời gian như một không gian cho sự tăng trưởng dần dần và nhất quán. Đó là một thái độ tránh đề xuất hoặc, tệ hơn nữa, áp đặt những mô hình tiêu chuẩn hóa khiến con người bị đóng khung.
So sánh và cám dỗ cạnh tranh
Đến cuối cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và Phêrô, có một chi tiết mà tôi muốn chia sẻ. Phêrô hỏi Chúa Giêsu về Gioan: “Còn anh ấy thì sao?” Chúa Giêsu, như chúng ta nói ngày nay, đã nói thẳng: “Nếu Thầy muốn anh ấy ở lại cho đến khi Thầy đến, thì có can gì đến con?”
Đó là một câu trả lời rất thẳng thắn, và là một bài học hay cho Phêrô. Tóm lại, Chúa Giêsu mời gọi Phêrô tập trung vào sự tăng trưởng của chính mình mà không đặt những câu hỏi tò mò và vô ích về người khác. Và câu trả lời “cụt ngủn” này vẫn còn đó cho chúng ta! Chịu trách nhiệm và giúp người khác tự chịu trách nhiệm cũng bao hàm việc làm rõ các ranh giới để quá trình tăng trưởng không đi chệch hướng. Nguy cơ so sánh và cạnh tranh với người khác là điều tai hại. Con đường giáo dục đích thực mang tính cá nhân, không phải cạnh tranh. Việc chuyển hướng sự chú ý khỏi bản thân để nhìn vào người khác sẽ làm xao lãng hành trình của chính mình.
Kết luận: Giáo dục như một mối tương quan yêu thương kiến tạo tương lai
Đoạn văn đạt đến đỉnh điểm với lời mời gọi “Con hãy theo Thầy.” Ba từ này chứa đựng bản chất của tiến trình giáo dục Kitô giáo: Việc làm môn đệ cá nhân, mối tương quan trực tiếp với Thầy. Giáo dục đích thực không phải là truyền đạt các khái niệm, mà là dẫn dắt vào một mối tương quan sống động.
Ba lần “Con có yêu mến Thầy không?” cho thấy tình yêu là nền tảng của mọi mối tương quan giáo dục đích thực. Chỉ khi nhà giáo dục thực sự yêu thương học trò, và học trò đáp lại bằng tình yêu, thì không gian của tự do và tin tưởng mới được tạo ra, nơi con người có thể phát triển toàn diện. Giáo dục Kitô giáo, kinh nghiệm Salêdiêng, tìm thấy trong đoạn văn này một mẫu mực tuyệt vời: Một tiến trình biến đổi dựa trên tình yêu, sự tha thứ, tin tưởng và tôn trọng tự do.
Chuyển ngữ: Hoa Hương Dương (H.H.H)
