Tác giả: Vũ Phong, SDB
“Con đã nhận nhưng không, thì hãy cho nhưng không!” – Đó là câu trả lời của ba tôi đang nằm trên giường bệnh, khi tôi đến thăm và hỏi ý kiến về việc tôi muốn viết đơn xin đi truyền giáo Ad Gentes; và chỉ 5 tháng sau, Chúa đã gọi ba tôi về với Người. Đây chính là động lực giúp tôi vượt qua những do dự để quyết tâm dấn thân truyền giáo.
Sau khi tốt nghiệp triết học tại Học viện Don Rua Đà Lạt, tôi đã viết đơn xin đi truyền giáo Ad Gentes (truyền giáo đến với muôn dân) và nhận được thơ ủy nhiệm tới vùng đất Ê-thi-ô-pi-a. Tôi và một bạn học là thày Luân đã ra đi với nhiệt huyết của người hội viên trẻ , dấn thân với lời động viên của của cha Giuse Tạ đức Tuấn, cựu Ủy viên Truyền giáo Tỉnh dòng Sa-lê-diêng Việt Nam: “Sự thành công trong việc truyền giáo của anh em không phải là làm được việc này việc nọ, cũng chẳng phải là đảm nhận trách vụ này hay trách vụ khác, nhưng chính là đời sống và con tim của mình dành cho dân bản địa và dám sống chết với họ.”
Ngày 28 tháng 3 năm 2009, tôi và cha Luân lần đầu tiên đặt chân lên vùng đất truyền giáo Ê-thi-ô-pi-a, một quốc gia xa lạ, hoàn toàn khác biệt từ con người, màu da, ngôn ngữ, văn hóa… Sau này, tôi còn khám phá ra rất nhiều điều khác biệt nữa, giữa đất nước Ê-thi-ô-pi-a và thế giới bên ngoài, chẳng hạn như:
+ Hôm nay là ngày 27 tháng 4 năm 2017, tôi đang ngồi viết bài này, thì tại Ê-thi-ô-pi-a mới là ngày 12 tháng 8 năm 2009 – vì niên lịch Ê-thi-ô-pi-a có 13 tháng, mỗi tháng chỉ có 30 ngày mà thôi. Riêng tháng 13 chỉ có 5 hay 6 ngày (như kiểu năm nhuận vậy).
+ Đồng hồ của dân Ê-thi-ô-pi-a chỉ có 12 giờ mỗi ngày, và giờ thứ nhất tương đương với 7 giờ sáng Việt nam. Có một câu chuyện vui: Khi hộ trực trẻ, một em hỏi tôi: “Thường thì mấy giờ thày đi ngủ và mấy giờ thức giấc?” tôi quen miệng trả lời ngay: “thày đi ngủ lúc 10 giờ đêm và thức dậy lúc 5 giờ sáng”. Các em trố mắt nhìn và chẳng hiểu gì cả. May mắn quá, một thày đứng bên cạnh trả lời dùm tôi: “Các thày thường đi ngủ lúc 4 giờ và thức dậy lúc 11 giờ.” Đó là cách tính giờ của người Ê-thi-ô-pi-a.
Lòng hiếu khách là nét nổi bật nơi dân tộc Ê-thi-ô-pi-a. Họ cho rằng khách đến nhà mang theo phúc lành từ trời đến cho gia đình họ, nên họ dành những gì tốt nhất cho khách. Vì thế, khi nhận lời đến thăm gia đình nào, mình phải chuẩn bị bụng để ăn uống với họ, uống rượu và cà-phê. Nếu không ăn uống nhiệt tình, họ sẽ mặc cảm cho rằng mình chê đồ ăn của họ.
Có một kỷ niệm đẹp thời hộ trực tại một trường cấp 3: Mỗi khi đứng trông coi (hộ trực) giờ cơm trưa của các em, dù từ chối cách mấy, tôi cũng phải nếm một chút đồ ăn mà các em đem đến từ nhà, để các em vui. Có em lấy tay bốc đồ ăn đút vào miệng tôi (người Ê-thi-ô-pi-a thường ăn bốc, nhất là món ăn Injera của họ).
Một lần kia, có một học sinh vừa bóc viên kẹo ra để ăn, thì gặp tôi đi tới (chỉ là thứ loại kẹo bốn mùa của Việt Nam mà thôi). Em bối rối không biết phải hành xử ra sao: Nếu không mời tôi thì vô lễ quá, nhưng mời tôi thì lại tiếc viên kẹo. Lập tức em cắn đôi viên kẹo và cho vào lòng bàn tay mời tôi, em một nửa và tôi một nửa. Tôi rất cảm động mỗi khi nhớ lại hình ảnh thân thương đó.
Tôi nhận ra lòng hiếu khách của dân Ê-thi-ô-pi-a rất giống với nền văn hóa Việt nam. Chính điều ấy đã giúp tôi vượt qua cú sốc văn hóa trong những ngày đầu đời ơn gọi truyền giáo của tôi. Một lần kia, tình cờ khi đọc Kinh thánh, tôi gặp đoạn sách bà Rút có ghi cuộc đối thoại giữa bà Rút và mẹ chồng Na-ô-mi. Bà Rút trả lời: Dân tộc của mẹ là dân tộc của con (Ruth 1:16) Nay tôi cũng nhận dân tộc Ê-thi-ô-pi-a là dân tộc của tôi. Sau 9 năm phục vụ tại đây, tôi cảm thấy trong tôi đã có một phần máu thịt của đất nước Ê-thi-ô-pi-a, và những kỷ niệm vui buồn với những con người Ê-thi-ô-pi-a. Chính họ chứ không ai khác đã từng ngày nuôi nấng và nâng đỡ tôi dần dần trưởng thành trong ơn gọi Sa-lê-diêng và ơn gọi truyền giáo Ad gentes. Miền đất Ê-thi-ô-pi-a yêu dấu đã trở thành quê hương của tôi và những con người Ê-thi-ô-pi-a đã là đồng hương của tôi.
